Samenhang, solidariteit en samenwerking

Welke vorm u ook kiest, in alle gevallen draait het om samenwerking: hét fundament onder ieder vitaal en leefbaar centrum-, winkel- en horecagebied en bedrijventerrein. Zonder goede samenwerking functioneert geen enkel gebied en geen één ondernemersfonds goed. Met inachtneming van die ‘randvoorwaarde’ is een gezamenlijk fonds een zeer krachtig instrument. Geen doel op zich, maar een mogelijkheid om met gezamenlijke initiatieven en investeringen de lokale bedrijfs- en vastgoedomgeving op verschillende schaalniveaus direct positief te beïnvloeden. Ieder ondernemersfonds heeft een verplichtend karakter waardoor iedereen mee-investeert. Een fonds leidt daardoor vrijwel altijd tot meer samenhang, solidariteit en samenwerking in het gebied.

Drie typen financieringsvormen

Een ondernemersfonds geldt voor alle niet-woningen en kent drie verschijningsvormen, met elk een eigen financiële grondslag: reclamebelasting, bedrijveninvesteringszone (BIZ) en een heffing op basis van de onroerendezaakbelasting (OZB). Een fonds op basis van reclamebelasting wordt voornamelijk toegepast in centrumgebieden met veel ondernemers die zichtbare reclame-uitingen voeren. Een fonds op basis van de bedrijveninvesteringszone (BIZ) moet voldoen aan de Wet op de bedrijveninvesteringszones. Een fonds op basis van OZB-heffing is het enige instrument waarmee een ondernemersfonds gemeentebreed kan worden ingesteld. Net zoals de reclamebelasting is dit instrument gebaseerd op gemeentelijke wetgeving. Een gemeentebreed ingevoerd ondernemersfonds stimuleert meer samenwerking tussen verschillende deelgebieden (trekkingsgebieden) en gebiedsoverstijgende investeringen. Voor alle financieringsvormen zijn draagvlak en een professionele organisatiestructuur belangrijke randvoorwaarden.

Matrix ondernemersfondsen

Onze matrix ondernemersfondsen maakt onderlinge verschillen inzichtelijk. Welk type fonds voor uw gebied de beste keuze is, hangt af van de wensen, uitdagingen, ambitie, beoogde bijdrageplicht en gebiedsafbakening. Het is daarom verstandig om altijd te starten met een gebiedsscan die deze elementen in kaart brengt.

Ondernemers en vastgoedeigenaren aan zet

Waar eerder gemeenten in the lead waren, zijn er tegenwoordig steeds meer ondernemers en vastgoedeigenaren die de meerwaarde van een ondernemersfonds zien en de mogelijkheden ervan verkennen. Er ontstaat een ‘zwaan-kleef-aan-effect’. Het (beter) uitlichten van de sterke kanten en kansen van een gebied, mogelijk gemaakt door het ondernemersfonds, maakt (nieuwe) ondernemers en eigenaren enthousiast. Er ontstaat steeds meer co-creatie en dus commitment, draagvlak, samenwerking en slagvaardigheid. Stad & Co is ervan overtuigd dat dit de meest succesvolle en toekomstbestendige route is. Strakke regie, bijvoorbeeld door een kopgroep, helpt om stap voor stap een ondernemersfonds op te richten. Daarnaast is een heldere en transparante procedure belangrijk voor de succesvolle invoering van een fonds.

Van lokaal antwoord naar gemeentebrede oplossing

De focus op stadsbrede samenwerkingen en investeringen groeit. Ondernemersfondsen evolueren langzaam van een lokaal antwoord op freeriding naar een ambitieuze (en gemeentebrede) oplossing voor economische samenwerking tussen ondernemers, vastgoedeigenaren, gemeente en bewoners. Ook in Alkmaar groeit de behoefte aan een stadsbreed fonds.

Advisering Ondernemersfonds Alkmaar

Stad & Co heeft in samenwerking met Ondernemend Alkmaar (de koepel van 12 ondernemerscollectieven) een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden en haalbaarheid van een collectief fonds voor alle bedrijventerreinen en winkelgebieden binnen de gemeente Alkmaar. Aanleiding was de versnippering in samenwerkingsverbanden en investeringen binnen de gemeentegrenzen. De behoefte om een fonds in te stellen, is bij de betrokken collectieven in de afgelopen tijd nog meer aangewakkerd. De stakeholders kunnen ‘niet wachten’ om postcorona stadsbreed te investeren in de Alkmaarse economie.

Een opslag op de onroerendezaakbelasting als basis voor een gezamenlijk fonds, blijkt het beste scenario in Alkmaar. Doorslaggevend zijn de mogelijkheden om het fonds gemeentebreed uit te rollen en de praktische uitvoerbaarheid ervan. Een ondernemersfonds voor Alkmaar op basis van reclamebelasting of een BIZ sluit minder goed aan op de wensen van de initiatiefnemers. Het opgestelde advies geeft inzicht in hoe het dit type ondernemersfonds de gehele stad kan versterken met collectieve investeringen. Vergelijkbare ondernemersfondsen in Leeuwarden, Utrecht en Leiden zijn referenties voor de Alkmaarders. Het is nu aan alle betrokken partijen om het advies te beoordelen en bij akkoord samen het Ondernemersfonds Alkmaar op te richten per 1 januari 2022.

Werkwijze

Iedere situatie en ieder gebied vraagt om maatwerk. De eerder genoemde matrix geeft inzicht in de grootste verschillen tussen de typen fondsen, maar er zijn er – afhankelijk van de context – meer. Stad & Co heeft de expertise in huis om alle mogelijke opties voor u op een rij te zetten en u te adviseren. Daarnaast hebben we veel praktijkervaring met het opzetten van fondsen. Hierdoor weten we als geen ander wat de ‘hindernissen’ van een bepaalde keuze kunnen zijn, of wat het ontstaan van een gezamenlijke flow in de weg kan zitten. Al onze bagage nemen we mee in ieder nieuw traject.

Meer weten?

Meer weten over wat een ondernemersfonds voor uw gebied kan betekenen of benieuwd welke financieringsvorm het beste bij uw gebied past? Bezoek dan de samenwerkende stad of stuur een mail naar Eline Diesvelt.