De stad als etalage van veranderingen

Nieuwe technologieën leiden tot veranderend consumentengedrag. Klimaatverandering vraagt om constante adaptatie. Verdere urbanisatie zorgt voor veranderende belevings- en woonbehoeften en onverwachte crisissituaties zijn ook in de toekomst niet ongewoon. De publieke ruimte en ‘marktplaatsen’ zoals binnensteden en dorpscentra, in feite de etalages van maatschappelijke ontwikkelingen en menselijke behoeftepatronen, weerspiegelen al deze bewegingen. Daarnaast worden burgers steeds kritischer en zelfsturender. Ze willen actief van betekenis zijn voor de stad waarin zij wonen, werken en recreëren. Spontane veranderingen, de snelheid waarmee innovaties elkaar opvolgen en participerende burgers leiden ertoe dat door experts uitgetekende toekomstplannen, niet meer de oplossing zijn. Het uitgangspunt van de toekomstbestendige stad verandert en de puzzel die ‘de stad van morgen’ heet, wordt steeds complexer.

De slimme stad

Een toekomstbestendige stad vraagt om intelligentie, veerkracht en flexibiliteit. Een veerkrachtige stad heeft het vermogen te herstellen van stress en tegenslag. Ook kan ze omgaan met onzekerheid en ze is voorbereid op mogelijke problemen die zich aandienen. Een flexibele stad is in staat processen anders in te richten. Een slimme oplossing is daarom de stad helpen zichzelf voortdurend aan te passen aan veranderingen. Met een bottom-up proces, waarin spelregels de richting bepalen, waarbij gebruikers en bewoners aan het roer staan en waarin op alle denkbare lagen wordt geparticipeerd en geëxperimenteerd.

Participatie

Steeds meer overheden, ontwikkelaars en marktpartijen beseffen dat participatie van inwoners, ondernemers en andere gebruikers van de stad onmisbaar is bij de ontwikkeling en uitvoering van beleid. Participatie laat zich ook steeds beter definiëren: mensen willen structureel actief meedoen. Naast een afgewogen en stevig product of initiatief, leidt een succesvol participatietraject ook tot gecommitteerde stakeholders en draagvlak en draadkracht voor de uitvoering. Op die manier worden niet morgen, maar wel overmorgen plannen en initiatieven gerealiseerd die bijdragen aan de toekomstbestendigheid en de waarde van een stad. Om goed te kunnen anticiperen en participatie succesvol te leiden, zijn visie en ambitie onontbeerlijk.

Centrumvisie Uden

Neem bijvoorbeeld Uden. De gemeente is zich bewust van veranderingen in koopgedrag, belevings- en woonbehoeften en voelt de urgentie om hierop in te spelen en het centrum toekomstbestendiger te maken. Voor Uden centrum betekent dat vooral een shift van place to buy naar place to be.

Een voorbereidend participatietraject heeft al een schat aan waardevolle informatie opgeleverd, waaronder concrete ideeën, nieuwe denkrichtingen, logische oplossingen en creatieve invullingen. Met een nieuw adviesteam (bestaande uit twintig vertegenwoordigers van de belangengroepen uit het centrum van Uden) zet de gemeente Uden nu een volgende stap op weg naar een nieuwe centrumvisie. De adviseurs gaan op een creatieve manier zelf aan de slag met twee vraagstukken: wanneer is het centrum levendig en van betekenis, en hoe moet de Markt er in de toekomst uitzien?

”Het is best gek om een centrumvisie te ontwikkelen met een team dat nog steeds niet fysiek bij elkaar is geweest. Ondanks dat (en ondanks de moeilijke coronatijd) praten en denken de verschillende stakeholders heel enthousiast mee over de toekomst!”

– Nicole Haas, senior adviseur Stad & Co

Ter ondersteuning van participatie in coronatijd heeft Uden geïnvesteerd in het online platform ‘CitizenLab’. Tijdens iedere digitale sessie schuiven raadsleden en wethouders als toehoorders aan, zodat ze een goede indruk krijgen van het proces, de belangen en de dilemma’s. De antwoorden die het team uiteindelijk formuleert op de vragen vormen een onderdeel van het advies aan de gemeente.

Den Haag binnenstebuiten

Ook de gemeente Den Haag en Stichting Binnenstad Den Haag voelen de behoefte en de noodzaak om de binnenstad klaar te stomen voor de toekomst. De stad wil nadenken over  strategische gebruiksfuncties, positionering, mobiliteit, duurzaamheid en economische en sociale prestaties. De diversiteit van de gebruikers en inwoners van de Haagse binnenstad is enorm. Een inclusieve stad, waarin alle mogelijke stakeholders participeren, is daarom zeer gewenst.

De wens van de gemeente en de stichting is om op een creatieve, inspirerende, constructieve en verbindende manier tot een nieuw binnenstadsplan te komen. Er is gekozen voor een integrale aanpak, waarin alle relevante stakeholders op meerdere momenten participeren. Ondernemers, vastgoedeigenaren, bewoners, gemeentelijke experts en (toekomstige) gebruikers komen aan het woord over de toekomst van de Haagse binnenstad. Ook in Den Haag zal waarschijnlijk gewerkt worden met een online participatieplatform, zoals Open Stad of CitizenLab. Parallel wordt ook de binnenstedelijke samenwerking – beoogd motor achter de uitvoering – onder de loep genomen.

Rol Stad & Co

De adviseurs van Stad & Co zijn goed thuis in het vaak complexe proces van ontwikkelen van gedragen toekomstplannen en -visies én op elk niveau van participatie. We werken voor en samen met overheden, ontwikkelaars, ondernemers, vastgoedeigenaren, bewoners, bezoekers en toekomstige gebruikers, en faciliteren, organiseren of leiden het totale proces. Onze methoden zijn innovatief, bottom-up, op maat, resultaatgericht en energiek. Op deze manier kan iedere stakeholder zijn of haar best mogelijke bijdrage leveren.

Meer weten?

Meer weten over de centrumvisieprojecten in Uden en Den Haag? Stuur dan een mail naar Nicole Haas. Benieuwd naar de toegevoegde waarde van een centrumvisie voor de toekomstbestendigheid van uw binnenstad, dorp, winkel- of horecagebied? Neem dan contact op met Eline Diesvelt.