Omzetgroei

De zogeheten tweede golf leidt tot andere en nieuwe ontwikkelingen voor de Nederlandse retailsector. Uit de impactanalyse van de Retailagenda* blijkt de consument sinds november 2020 weer iets optimistischer te zijn. Ondanks de sterke omzetdaling in het begin van de coronacrisis, eindigde 2020 toch met een plus. Een recordgroei zelfs, want alleen in 2001 was de omzetstijging groter. De verschillen tussen de sectoren zijn echter wél groot. Met name de sectoren food, doe-het-zelf, wonen, elektronica en recreatieartikelen behaalden recordomzetten. De gemiddelde omzetgroei van de detailhandel is ook terug te zien in de internetverkopen. In 2020 is online 43,5% meer omgezet dan in 2019. Dit is de grootste groei sinds 2014.

Beperkte stijging leegstand

Een tweede belangrijke ontwikkeling is het veronderstelde positieve effect van de overheidsfinanciering. Het aantal faillissementen in de detailhandel bleef in 2020 inderdaad beperkt. Sterker nog: het bereikte een historisch laagtepunt. Als gevolg hiervan is er momenteel nauwelijks sprake van stijgende leegstand in winkelgebieden. Kijkend naar het aantal winkelmeters is zelfs een lichte daling zichtbaar. Het is echter aannemelijk dat de leegstand toeneemt zodra de overheidssteun stopt.

Groei 24 uurseconomie

Ook het vele thuiswerken, heeft effect op de retail. Nu is het noodzaak, maar ook ná corona blijven veel werkenden dit naar verwachting deels thuis doen. Hierdoor flexibiliseert het winkelbezoek, doordat iemand zelf bepaalt wanneer hij of zij werkt, sport of even naar buiten gaat voor een boodschap. Retailers merken de verschuiving van koopmomenten al op. De drukte is beter verspreid, doordat consumenten vaker doordeweeks en gedurende de dag winkelen. Daarnaast wordt er meer lokaal gekocht. Dit gaat wel ten koste van de retail en (dag)horeca op de high traffic locaties zoals stations, binnensteden en kantorenparken.

Effect op huur

De ondervraagde retailers uit de impactanalyse van de Retailagenda vinden een structurele huurverlaging voor niet-essentiële winkels nodig om de coronamaatregelen het hoofd te kunnen bieden. Deze is sterk afhankelijk van de locatie. In grote en middelgrote steden en op high traffic locaties wordt een structurele verlaging van 25 tot 40% noodzakelijk gevonden. In lokale wijkcentra is huurverlaging geen issue. Ook vastgoedpartijen verwachten dat huurprijzen structureel naar beneden gaan; met 20 tot 30%, afhankelijk van de locatie. Op veel plekken vindt onderzoek plaats naar de mogelijkheid om de hoogte van de huur te koppelen aan de hoogte van de omzet.

Terug naar het oude normaal?

Gaan we na alle maatregelen weer terug naar het oude normaal? Deze vraag is het afgelopen jaar veel gesteld. Het antwoord is nee. De pandemie heeft diverse processen versneld. Digitalisering en online shoppen zijn bijvoorbeeld rap toegenomen. Het veranderde koopgedrag van consumenten uit zich ook in meer lokaal kopen, minder shopping trips, minder funshoppen en meer runshoppen en in een versnelling van het omvormen van centra van places to buy naar places to meet. Tot slot heroverwegen veel retailers de opening van nieuwe winkels. Sluiten lijkt eerder aan de orde.

Stuur in handen nemen

De vraag hoe om te gaan met al deze ontwikkelingen, middenin een crisis waarvan het einde nog niet in zicht is, is niet eenvoudig te beantwoorden. Maar het is wel degelijk mogelijk om in beweging te komen en niet slechts van week tot week de effecten te ondergaan. Twee voorbeelden die duidelijk maken hoe ‘het stuur weer zelf in handen nemen’ eruit kan zien.

2020: Actieplan Heemskerk Veilig & Gastvrij

In Heemskerk namen de centrumondernemers, horeca, gemeente en Stad & Co in 2020 al actie om de gevolgen van de in te perken. Doel: Heemskerk ook in coronatijd een veilige en gastvrije plek laten zijn waar mensen naartoe willen gaan en verblijven. Er is een gezamenlijk actieplan ontwikkeld om de aantrekkelijkheid van het centrum te behouden en te versterken. Stad & Co heeft hiervoor in samenspraak met alle stakeholders in het gebied tijdelijke en structurele acties uitgewerkt, gericht op bereikbaarheid, parkeermogelijkheden en aanpassingen van de openbare ruimte. Het actieplan heeft zijn vruchten afgeworpen. De eerste punten zijn opgepakt en werkgroepen monitoren geregeld de voortgang. Via het digitale ondernemersplatform Chainels houden de gemeente en de ondernemers elkaar permanent op de hoogte. Wat begon als een ‘werkgroep anderhalve meter’ is in Heemskerk uitgegroeid tot een structurele samenwerking.

2021: Huurders en verhuurders in gesprek

Huurverlaging is ook in Haarlem een actueel onderwerp. Om Haarlemse winkelgebieden nu en in de toekomst aantrekkelijk te laten zijn voor inwoners en bezoekers, schreef Stad & Co in 2020 in opdracht van de gemeente het Actieplan Detailhandel & Horeca. Al snel nadat de uitvoering startte, bleek er behoefte aan kennis en concrete handvatten rond het onderwerp huurverlagingen. Als gevolg van de coronamaatregelen kunnen veel winkeliers en horecaondernemers de huur van hun bedrijfspand niet meer betalen. Een middenweg vinden tussen de belangen van huurder en verhuurder is niet altijd vanzelfsprekend.

Op initiatief van de gemeente Haarlem praten huurders, verhuurders en vastgoedexperts daarom nu gezamenlijk over dit onderwerp; online uiteraard. Stad & Co leidt het gesprek. Onderwerpen die aan bod komen, zijn: hoe ga ik op een constructieve manier in gesprek met mijn verhuurder? Hoe bereid ik mij voor op dit gesprek? Wat zijn redelijke voorstellen en waarom? Wat kan ik doen wanneer we er niet uitkomen? Hoe ga ik om met het betalen van uitgestelde huur? Tevens worden handvatten en tips aangereikt en komen de stappen om tot goede huurafspraken te komen aan bod. Tijdens de sessie is er alle ruimte voor vragen aan deskundigen of co-collega’s, zodat wederzijds belangen (beter) kunnen worden begrepen.

Rol Stad & Co

Stad & Co ondersteunt bij het (weer) in handen nemen van het stuur in de coronacrisis. We beginnen altijd met een analyse (of nulmeting) van de impact van COVID-19 op het functioneren van het gebied. Daardoor ontstaat er inzicht in de problematiek en in het ontwikkelpotentieel en kunnen er stappen worden ondernomen. Bijvoorbeeld samen een concreet actieplan opstellen waarmee gericht aan gezamenlijke doelstellingen kan worden gewerkt. Of een gesprek opstarten tussen vastgoedeigenaren, gemeente en ondernemers om de neuzen dezelfde kant op te krijgen, of om een compromis te ontwikkelen. Of de inrichting van een noodfonds of stimuleringsfonds om de veerkracht en het herstel van de lokale economie te ondersteunen. In ieder gebied is de lokale situatie anders. Er is dus geen ‘standaard coronapakket’. Stad & Co levert altijd maatwerk, dus nu ook. Georganiseerd of niet, in ieder gebied kunnen we directe ondersteuning bieden.

Geïnspireerd?

Behoefte aan een goed gesprek over ondersteuning tijdens en na coronatijd? Bijvoorbeeld met een corona-analyse? Neem dan contact op met Floor Thomasse. Meer weten over onze dienstverlening, ook in coronatijd? Bezoek de veranderende stad.

——————

* Q&A Insights & Consultancy heeft – in opdracht van de Retailagenda en in samenwerking met INretail en Kern (voorheen NRW) een impactanalyse uitgevoerd. In dit rapport worden verwachtingen en constateringen gepresenteerd en toegelicht.

——————