Mijn buren

De oude heer van het broodjeszaakje kletst in het zonnetje met de buurvrouw van het grappige, maar vooral unieke, sandalenwinkeltje. En mijn Italiaanse buurman, die gasten gastvrij welkom heet in zijn traditionele restaurant, veegt zijn stoep. De vanzelfsprekendheid van dit alledaagse en gemoedelijke tafereel zorgt voor een lach op mijn gezicht, en ik ben trots en dankbaar dat ik deze zelfstandige ondernemers mijn buren mag noemen.

Kijken, kijken, online kopen

Tegelijkertijd zie ik ook de twee winkelpanden in mijn straat waarvan de ruiten voorzien zijn van een poster ‘te huur’. De oprukkende commercie van dit binnenstedelijke stukje Amsterdam heeft ervoor gezorgd dat steeds meer zelfstandige ondernemers vertrekken. Soms vestigen ze zich elders, soms sluiten zij hun winkel. Een ontwikkeling die niet nieuw is en deels gevormd wordt door veranderend consumentengedrag. Onlangs las ik in de Volkskrant een artikel met de titel ‘Kijken, kijken, online kopen: winkeliers lijden onder het ‘goudlokjesgedrag’ van de consument’. Dat technologisering en digitalisering de wereld veranderen, mag dus geen verrassing meer zijn. Maar toch zegt een van de geïnterviewden: ‘Het is doodsimpel. Als je niet wilt dat een winkel weggaat, dan kun je maar één ding doen: dáár kopen.’ Maar is dit wel de oplossing? Grote webwinkels als bol.com concurreren met scherpe prijzen die voor zelfstandige ondernemers onrealistisch laag zijn. Mensen kiezen in the end toch vaak voor hun portemonnee, en dat is natuurlijk heel goed te begrijpen.

Vastgoedpretpark Amsterdam

In de binnenstad van Amsterdam is deze tendens extra interessant omdat deze ontwikkeling gepaard gaat met de ontwikkelingen op de vastgoedmarkt, welke een loopje neemt met de retailers van nu. Floor Milikowski schetst in haar boek ‘Van wie is de stad’ een portret van Amsterdam: een stad waarvan de bevolking groeit, het aantal toeristen toeneemt en de stad in de greep raakt van vastgoedhandelaren en beleggers uit binnen- en buitenland. Met een feilloos gevoel voor de vastgoedmarkt kopen de zogenaamde ‘vastgoedcowboys’ razendsnel panden op in de Amsterdamse binnenstad, om zo snel mogelijk de huren te verhogen en oude ondernemers te vervangen door nieuwe ondernemers die meer kunnen betalen. Ik zie dan ook dat mijn geliefde buurtje een buurt wordt die ten ondergaat aan haar eigen succes. Tot een aantal jaar geleden werden leegstaande winkelpanden snel weer ingevuld. Nieuwe nederlandse en internationale ketens voerden hierin weliswaar de boventoon, maar tegenwoordig staan zelfs in dit populaire retailgebied de panden steeds langer leeg. Zijn zelfs de winkelketens met bekende namen steeds minder te porren voor dit dure stukje Amsterdam?

Een nieuwe manier van denken

Een nieuw tijdperk, waarin binnensteden hoogtij vieren én consumentengedrag verandert onder invloed van digitalisering, draai je niet zomaar terug. De tijd dat je enkel winkels nodig hebt om iets te kopen is voorbij. Het is juist uniek aanbod, sfeer en gezelligheid waarvoor wij de deur uit gaan. Wat naar mijn idee wél perspectief biedt is de ontwikkeling die laat zien dat de rol van binnensteden en winkelstraten steeds meer verandert. Retailgebieden transformeren steeds meer van place to buy naar place to be. Winkelen staat niet langer centraal, maar beleven en ervaren; iets dat online niet te vinden is. Een andere mix van functies en een hogere sociale meerwaarde kunnen ervoor zorgen dat deze gebieden net zo interessant blijven voor bezoekers. Dit vraagt om nieuwe concepten en een nieuwe manier van denken. Een goede organisatie van overheid, vastgoedeigenaren en ondernemers kan daaraan bijdragen. Tot het zover is hoop ik dat de zelfstandige ondernemers, die ik met trots mijn buurtgenoten mag noemen, nog lang blijven bestaan. Aan mijn aankopen, die ik veelal lokaal doe, zal het in ieder geval niet liggen.